ผึ้งทหารตัวใหญ่กว่าผึ้งงาน

นักวิทยาศาสตร์รายงการการศึกษาผึ้งทหารในสังคมผึ้งไร้เหล็กไนชนิด Tetragonisca angustula ตีพิมพ์ในวารสาร PNAS โดยพบว่าผึ้งทหาร (soldier) มีรูปลักษณ์ที่แตกต่างจากผึ้งงานทั่วไปอยู่อย่างมีนัยสำคัญ

โดยทั่วไปแล้วการแบ่งหน้าที่การงานในรังของแมลงที่อยู่กันเป็นสังคมมีบทบาทต่อความสำเร็จต่อการอยู่รอดในระบบนิเวศ แต่ระบบนี้มีความแปรผันเช่นกันว่าสิ่งมีชีวิตแต่ละชนิดจะแบ่งชนชั้น (caste) กันอย่างไร

สัตว์บางชนิดมีชนชั้นที่แบ่งกันตามอายุ ทำให้แต่ละตัวมีชนชั้นแบบชั่วคราว เมื่อมันอายุมากขึ้น หน้าที่ก็จะเปลี่ยนตามไปด้วย แต่ในบางสปีชีส์เช่นมดและปลวก พวกมันมีตัวที่จะทำหน้าที่ต่างๆที่ชัดเจน และมีรูปร่างหน้าตาแตกต่างกัน เช่นมดงาน จะแตกต่างกับมดทหาร

ผึ้งไร้เหล็กไน

ในผึ้งและต่อแตนนั้นไม่ค่อยพบว่ามีความแตกต่างกันในเรื่องรูปร่างระหว่างชนชั้น แต่ในการศึกษาผึ้งไร้เหล็กไนชนิด Tetragonisca angustula นั้นนักวิทยาศาสตร์พบว่าผึ้งทหารที่มีขนาดใหญ่กว่าผึ้งงานประมาณ 30% ไม่ว่าจะเป็นผึ้งทหารกองกำลังที่หนึ่งที่บินรักษารัง หรือผึ้งทหารกองกำลังที่สองที่ปกป้องทางเข้ารัง

รูปร่างของผึ้งทหารชนิดนี้ก็แตกต่างจากผึ้งงาน โดยพบว่ามันมีขาขนาดใหญ่กว่า นอกจากนี้ยังพบว่าอาจจะมีผึ้งงานที่มีการแบ่งเป็นชนชั้นย่อยในรังอีก เนื่องจากพบว่าผึ้งงานที่ทำหน้าที่ทิ้งขยะของรังมีขนาดอยู่ระหว่างกลางระหว่างผึ้งงานที่ออกหาอาหารกับผึ้งทหารด้วย

จำนวนผึ้งทหารของผึ้งชนิดนี้มีปริมาณที่ต่ำ แต่เชื่อว่าเพียงพอที่จะใช้ปกป้องรังที่ 1-2% ต่อผึ้งงานที่เกิดขึ้น เมื่อพิจารณาพบว่าผึ้งทหารที่ออกมาปกป้องรังจะมีน้อยกว่า 1 เปอร์เซ็นต์ที่ออกมาปฏิบัติหน้าที่ที่เวลาใดๆ

เมื่อให้มันปกป้องรังจากผึ้งชนิด Lestrimelitta limao (robber bee) ที่เป็นศัตรูตามธรรมชาติ นักวิทยาศาสตร์พบว่าผึ้งตัวใหญ่กว่าจะสู้กับผู้บุกรุกได้นานกว่า (แม้ว่าจะแพ้ไปในภายหลังก็ตาม)

การศึกษานี้ช่วยให้นักวิทยาศาสตร์เข้าใจมากขึ้นเกี่ยวกับผึ้ง ชนชั้น การแบ่งหน้าที่ และสัดส่วนของแต่ละกลุ่มในสังคมผึ้งเพื่อนำไปสู่การศึกษาเรื่องอื่นต่อไป และเพื่อใช้เปรียบเทียบกับแมลงสังคมอื่นๆ เช่นปลวกและมดได้อีกด้วย

ลิงก์ที่เกี่ยวข้อง:

• A morphologically specialized soldier caste improves colony defense in a neotropical eusocial bee